Warunkowe umorzenie postępowania karnego – kompendium wiedzy.

Jeżeli tutaj trafiłeś to już coś wiesz o instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego. Zebrane zostały w tym wpisie kompletne informacje na temat WUP. Poniżej zaprezentowano spis treści całego artykułu.

Wydanie wyroku skazującego i ukaranie sprawcy przez Sąd jest adekwatne do okoliczności sprawy i osoby sprawcy. W wyjątkowych przypadkach możliwość łagodniejszego zakończenia postępowania karnego istnieje na skutek zastosowania instytucji Warunkowego Umorzenia Postępowania.
Żeby skorzystać z tego dobrodziejstwa, trzeba przekonać Sąd, że warto sprawcy przestępstwa za jazdę po alkoholu dać drugą szansę i złożyć odpowiednie pismo.

Jakie kary mogą zostać wymierzone przez Sąd w wyroku skazującym przeczytasz tutaj.
Tutaj możesz przeczytać o przebiegu procedury od momentu zatrzymania do momentu wydania Wyroku przez Sąd.

Na czym polega warunkowe umorzenie postępowania karnego?

Warunkowe umorzenie postępowania polega na tym, że Sąd zamiast wyroku skazującego wydaje wyrok warunkowo umarzający postępowanie co niesie za sobą inne konsekwencje prawne.
Więcej o tej instytucji możesz przeczytać w artykule: Czym jest i czemu służy warunkowe umorzenie postępowania karnego.

Przesłanki do warunkowego umorzenia postępowania?

1. Sprawca nie może być karany za przestępstwo umyślne.
2. Wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne a okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości.
3. Postawa sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.

Na tych przesłankach będzie opierał się Sąd dokonując oceny, czy warto dać oskarżonemu szansę i warunkowo umorzyć postępowanie, czy jednak sprawca nie zasługuje na łagodne potraktowanie.

Wyrok warunkowo umarzający postępowanie a wyrok skazujący.

Wyrok warunkowo umarzający postępowanie jest zakończeniem postępowania karnego, w tym także za przestępstwo określane jako jazda po alkoholu o odmiennych skutkach prawnych niż wyrok skazujący: Ma to znaczenie z kilku powodów:

Po pierwsze: 
Oskarżony jest w świetle prawa osobą niekaraną, więc ma to znaczenie w szczególności dla osób pracujących na stanowiskach państwowych.

Po drugie: 
Tylko wyrok warunkowo umarzający postępowanie daje możliwość zasądzenia niższej kary finansowej niż 5 000 zł – uzależniając świadczenie pieniężne od sytuacji materialnej.

Po trzecie: 
Tylko w wyroku warunkowo umarzającym postępowanie Sąd może orzec bardzo krótki zakaz prowadzenia pojazdów np. na rok, czego skutkiem jest posiadanie uprawnień do kierowania pojazdami lub w bardzo wyjątkowych sytuacjach Sąd może w ogóle odstąpić od orzekania zakazu. Wyrok skazujący takiej możliwości nie daje.

Korzyści z warunkowego umorzenia postępowania karnego jest jak widać wiele.
Możesz przeczytać o nich więcej w artykule – Czym jest i czemu służy warunkowe umorzenie postępowania karnego.

Co zrobić, żeby dać sobie szansę na warunkowe umorzenie postępowania?

Żeby podjąć próbę uzyskania wyroku warunkowo umarzającego postępowanie i co za tym idzie, zastosowanie korzyści z takiego umorzenia (korzyści z warunkowego umorzenia postępowania – o tym czy warto składać wniosek o WUP) konieczne jest złożenie WNIOSKU o WUP.  Wniosek jest koniecznym elementem do tego aby Sąd go rozpatrzył. Sąd sam z siebie lub na wniosek prokuratora (bez wniosku oskarżonego) też może zastosować instytucję warunkowego umorzenia postępowania ale z praktyki wynika, że takie sytuacje zdarzają się rzadko. Najczęściej spotykaną formą karania sprawców przestępstwa jazdy po alkoholu jest jednak wyrok skazujący w ramach zupełnie innej instytucji tj. dobrowolnego poddania się karze (Tutaj możesz przeczytać o instytucji dobrowolnego poddania się karze.). Sprawcy przestępstw za jazdę pod wpływem alkoholu są surowo karani, bowiem zagrażają bezpieczeństwu w komunikacji.

Gdzie się składa wniosek o warunkowe umorzenie postępowania?

Wniosek może być złożony na dwóch etapach.

Na etapie postępowania przygotowawczego (kiedy sprawa jest jeszcze na Policji i w Prokuraturze, do momentu kiedy akt oskarżenia nie został wysłany do Sądu). Na etapie postępowania przygotowawczego Wniosek adresuje się do Prokuratora, żeby wyrazić prośbę o warunkowe umorzenie postępowania (co oznacza w praktyce, że Prokurator nie wyśle do Sądu aktu oskarżenia a skieruje wniosek o warunkowe umorzenie postępowania).

Drugim momentem kiedy Wniosek o Warunkowe Umorzenie Postępowania może zostać złożony, jest to etap postępowania Sądowego. Etap ten rozpoczyna się zarejestrowaniem w Sądzie aktu oskarżenia od Prokuratora. Od tego momentu jest już etap Sądowy dlatego Wniosek o Warunkowe Umorzenie Postępowania należy zaadresować do Sądu. Wniosek ten będzie rozpatrywany przez Sąd.

Kto decyduje o tym czy warunkowo umorzyć postępowanie?

Decyzja o warunkowym umorzeniu postępowania zawsze należy do Sądu. To Sąd jest najważniejszym organem. To Sąd ma za zadanie wydać sprawiedliwy wyrok uwzględniający wszystkie okoliczności sprawy i wszystkie przesłanki dlatego też jeżeli prośba warunkowego umorzenia postępowania została unicestwiona przez prokuratora,  a nadal chcesz się starać o takie rozstrzygnięcie, należy złożyć stosowny wniosek do Sądu.

Nasuwa się niewątpliwie pytanie, czy Prokurator może zdecydować i uwzględnić Wniosek?
Odpowiedź jest skomplikowana i uzależniona od struktury procesu karnego. Prokurator oskarża, wysyłając do Sądu akt oskarżenia. Ale sam oczywiście może uznać i zdecydować, że czyn spełniał przesłanki kodeksowe i może zmienić zdanie i zakończyć postępowanie w inny sposób niż oskarżając i wysyłając akt oskarżenia do Sądu a wysyłając wniosek o warunkowe umorzenie postępowania.

Praktyka i statystyki pokazują jednak, że Prokuratorzy niechętnie decydują się na zakończenie postępowania w formie warunkowego umorzenia postępowania.

Kiedy złożyć wniosek o WUP?

Wniosek można złożyć jeśli kieruje się go do prokuratora od momentu zakończenia przesłuchania i przedstawienia na policji zarzutów. W Sądzie od momentu kiedy do Sądu trafiły już akta postępowania wraz z aktem oskarżenia.
Nie ma określonych żadnych sztywnych terminów np. 7 czy 14 dni. Wniosek taki może zostać złożony nawet na rozprawie w Sądzie. Oznacza to, że jest czas na analizę swojej sytuacji.

Jeżeli jednak wniosek zostanie wysłany do Sądu jeszcze przed wyznaczeniem rozprawy, to jest duża szansa, że Sąd wyznaczy Posiedzenie tylko dla celu rozpatrzenia złożonego Wniosku. Obecność na takim posiedzeniu nie jest obowiązkowa. Sąd może takie Posiedzenie wyznaczyć, ale nie musi. Może też orzec o decyzji w przedmiocie rozpoznania złożonego wniosku dopiero po przesłuchaniu Oskarżonego a czasem nawet Świadków, żeby oskarżonego poznać i przeanalizować sprawę, rozważając czy warto dać mu szansę. Takie sytuacje w praktyce także się zdarzają.

Warunkowe umorzenie postępowania a Krajowy Rejestr Karny?

Jeżeli sprawa zakończyła się Warunkowym Umorzeniem Postępowania, sprawca nie jest wpisany do Kartoteki Osób Skazanych. Oznacza to, że sprawca przestępstwa uzyska zaświadczenie o niekaralności z KRK gdzie nie będzie informacji o skazaniu wyrokiem skazującym. Osoba ubiegająca się o zaświadczenie o niekaralności, które często wymagane jest przez pracodawców uzyska je bez problemu. Na zaświadczeniu o niekaralności będzie adnotacja o tym, że postępowanie karne było warunkowo umorzone.

Uzyskanie zaświadczenia o niekaralności i brak wpisu w rejestrze osób skazanych nie oznacza jednak, że informacja o takim zakończeniu postępowania nigdzie nie figuruje. Informacja o warunkowym umorzeniu postępowania wpisywana jest do Krajowego Rejestru Karnego, ale nie do kartoteki osób skazanych. Oznacza, że jest tam tylko wpis informacyjny, że postępowanie karne zakończyło się wyrokiem warunkowo umarzającym postępowanie.

W świetle prawa osoba, wobec której Sąd warunkowo umorzył postępowanie jest osobą niekaraną wobec tego ubiegając się o pracę, sprawca przestępstwa jest władny uzyskać zaświadczenie o niekaralności wymagane często przez pracodawcę do podjęcia pracy.
Niekonsekwencja ustawodawcy ukazuje się dopiero na etapie uzyskiwania dokumentów, bowiem warunkowe umorzenie postępowania nie jest skazaniem. Sprawca uzyska zaświadczenie o niekaralności ale nie będzie tam pieczątki „nie figuruje” a wzmianka o tym, ze prowadzone postępowanie zakończyło się wydaniem wyroku warunkowo umarzającego postępowanie karne.

Pojawiająca się wątpliwość związana z niekaralnością dotyczy adnotacji na zaświadczeniu o niekaralności. Można by mówić o pewnej niekonsekwencji, gdzie osoba niekarana nie może uzyskać dokumentu bez informacji o toczącym się postępowaniu karnym i jego warunkowym umorzeniu. Zatem uzyskanie zaświadczenia o niekaralności jest normą, jednakże pieczątka „nie figuruje” zniknie dopiero po 6 miesiącach od zakończenia okresu próby. Adnotacja o WUP będzie widoczna.

Kiedy znika informacja z Krajowego Rejestru Karnego o warunkowym umorzeniu postępowania?

Informacja, o tym, że postępowanie karne zostało zakończone na skutek zastosowania instytucji warunkowego umorzenia postępowania znika z KRK po upływie 6 miesięcy od zakończenia okresu próby.

Od kiedy należy liczyć okres próby w związku z warunkowym umorzeniem postępowania?

Od momentu uprawomocnienia się wyroku.

Warunkowe umorzenie postępowania a praca w Urzędzie lub na stanowisku państwowym lub w Policji.

Przy ubieganiu się o pracę:
Jeżeli Sąd warunkowo umorzy postępowanie karne, to w świetle prawa sprawca przestępstwa nie jest skazany i jest osobą niekaraną. Otrzyma zatem zaświadczenie o niekaralności z techniczną wzmianką o prowadzeniu postępowania karnego. Informacja o warunkowym umorzeniu postępowania, jeżeli warunkiem przyjęcia jest niekaralność nie powinna mieć znaczenia w związku z zatrudnieniem.
Często jednak zdarza się, że pracodawca poza niekaralnością stawia wymóg nieposzlakowanej opinii. Ujawnienie prowadzenia postępowania poddaje w wątpliwość czy opinia osoby ubiegającej się jest nieposzlakowana. To jednak jest kwestia ocenna i pozostaje w gestii prowadzącego postępowanie rekrutacyjne.

W trakcie obowiązywania stosunku mianowania/pracy:  
Osoba zatrudniona jako pracownik samorządowy, nauczyciel, policjant lub na innym stanowisku państwowym wobec której toczyło się postępowanie karne i zostało warunkowo umorzone, nie jest osobą karaną. Sąd nie informuje pracodawcy o warunkowym umorzeniu postępowania. Wobec tego informacja ta nie powinna mieć wpływ na dalsze zatrudnienie. Jednakże zasady utraty stanowisk mogą być uregulowane odmiennie i tak np. wójt, burmistrz czy prezydent miasta utraci mandat oraz bierne prawo wyborcze nawet w przypadku warunkowego umorzenia wobec niego postępowania karnego ze względu na ujawnienie braku cechy nieskazitelności charakteru jakimi podmioty te winny się cechować.

Oczekiwanie na rozpatrzenie wniosku a zatrzymane prawo jazdy?

Jeżeli prawo jazdy zostało zatrzymane w związku z popełnieniem przestępstwa jazdy po alkoholu to możliwe jest podjęcie próby ubiegania się o jego zwrot.

Jeżeli jednak prawo jazdy nie zostanie zwrócone, a jednym z obowiązków nałożonych przez Sąd w ramach instytucji Warunkowego Umorzenia Postępowania jest zakaz prowadzenia pojazdów to okres zatrzymania Sąd, wygłaszając Wyrok, zalicza na poczet orzeczonego zakazu.

Obowiązki/Warunki jakie może zastosować Sąd w związku z warunkowym umorzeniem postępowania.

1. Okres próby.
   Może wynosić do 3 lat.
2. Świadczenie pieniężne.
   Orzekane w związku z WUP nie jest tożsame ze świadczeniem na rzecz Funduszu pomocy postpenitencjarnej i pomocy pokrzywdzonym którego minimalna wysokość w związku z popełnieniem omawianego przestępstwa wynosi 5 000 zł. Świadczenie jakie Sąd może orzec w związku z WUP może być znacznie niższe, uzależniające sytuacje materialną oskarżonego.
3. Zakaz prowadzenia pojazdów na rok, na 2 lata lub odstąpienie od zakazu w szczególnych przypadkach.
   Zakaz prowadzenia pojazdów na 1 rok spowoduje, że nie będzie zachodziła konieczność powtórnego przystąpienia do egzaminu państwowego na prawo jazdy, które jest czasochłonne i kosztowne. Wystarczy jedynie odbyć kurs doszkalający. Jest to warunek często orzekany przez Sądy i najczęściej wnioskowany przez oskarżonych.  Odstąpienie od zakazu prowadzenia pojazdów w ogóle jest rzadkie, kiedy okoliczności sprawy przemawiają za bardzo łagodnym potraktowaniem sprawcy ze względu na bardzo szczególne okoliczności.

Wskazane warunki nie są jedynymi jakie może orzec Sąd warunkowo umarzając postępowanie karne ale najczęściej stosowanymi w związku z popełnieniem przestępstwa jazdy po alkoholu.

 Jak ma wyglądać wniosek o warunkowe umorzenie postępowania?

Wzór wniosku o warunkowe umorzenie postępowania powinien spełnić wszystkie wymagania ustawowe przewidziane dla pisma procesowego a także zawierać elementy najważniejsze czyli wskazanie spełnienia przesłanek, wskazanie proponowanych warunków okresu próby, ich uzasadnienie oraz konsekwencje orzeczenia surowszej kary, a także w szczególności powinien zawierać uzasadnienie, szczegółowe, drobiazgowe, mające przekonać Sąd do zasadności uwzględnienia wniosku. 

Co jest najważniejsze we wniosku o warunkowe umorzenie postępowania?

Najważniejsze jest wskazanie argumentacji dotyczącej zaistniałego przypadku pozwalającej Sądowi na dokonanie pozytywnej prognozy kryminologicznej wobec sprawcy przestępstwa. Warto przede wszystkim wskazać na wyjątkowe okoliczności popełnionego przestępstwa. Wszystkie przedstawienie Sądowi argumenty przemawiające za warunkowym umorzeniem postępowania a także wskazanie negatywnych konsekwencji orzeczenia surowej kary zostaną rozważone przez Sąd, który oceni czy warto  sprawcy nie karać w inny sposób, a obowiązki nałożone w związku z warunkowym umorzeniem postępowania spełnią cele kary.

Jak dobrze napisać wniosek o warunkowe umorzenie postępowania karnego?

Żeby dobrze napisać wniosek o WUP potrzeba przemyśleć wszystkie argumenty. Dokładnie określić wszystkie okoliczności łagodzące dotyczące sytuacji i przedstawić je Sądowi. Na tej podstawie Sąd podejmie decyzję co do WUP.
Tutaj możesz przeczytać – Jak napisać wniosek o WUP.

Warunkowe umorzenie postępowania – wzór wniosku.

W internecie wyszukać można wiele wzorów wniosków i dokumentów. Wniosek tworzony na ich podstawie powinien zawierać niezbędną argumentację prawną oraz argumentację dotyczącą okoliczności konkretnej sprawy, które przekonają Sąd, że warto wobec oskarżonego zastosować dobrodziejstwo i zaufać, że więcej nie popełni przestępstwa.

Kiedy sąd podejmuje postępowanie, które zostało warunkowo umorzone?

MUSI: Po uwzględnieniu wniosku i wydaniu wyroku warunkowo umarzającego postępowanie, do czasu, kiedy nie upłynie okres zatarcia skazania Sąd będzie musiał podjąć na nowo to postępowanie jeśli sprawca popełnił przestępstwo w tym czasie i został za nie prawomocnie skazany (to znaczy, że został wobec niego wydany wyrok).

MOŻE: Jednakże, Sąd sam zdecyduje o tym i ma możliwość podjęcia warunkowo umorzonego postępowania na nowo jeżeli sprawca rażąco narusza porządek prawny lub w ogóle już popełnił jakieś przestępstwo – mimo że nie doszło jeszcze do wydania w tej nowej sprawie Wyroku. Sąd może podjąć postępowanie także wtedy gdy sprawca, nie wykonuje obowiązków, które zostały na niego nałożone.

Po 6 miesiącach od zakończenia okresu próby i wykreślenia adnotacji o WUP z rejestru, Sąd nie może podjąć postępowania, nawet jeżeli wyjdzie na jaw, że sprawca w trakcie okresu próby popełnił jakieś inne przestępstwo lub nie wykonywał nałożonych na niego warunków.

Zakończył się okres próby w związku z uwzględnieniem wniosku o warunkowe umorzenie postępowania.

Upływ 6 miesięcy od zakończenia okresu próby wskazanego w wyroku warunkowo umarzającym postępowanie karne powoduje, że od tego momentu Sąd nie będzie mógł podjąć już postępowania karnego a wzmianka techniczna wpisana w Krajowym Rejestrze Karnym zostanie z niego z urzędu usunięta.